Continuative particle, ལྷག་བཅས་ཀྱི་སྒྲ་

WORK IN PROGRESS: the grammar articles are being edited for wiki publication. During editing, the content might be incomplete, out of sequence or even misleading.

Articles on Tibetan Grammar

1. Introduction

2. Formation of the Tibetan Syllable

3. Formation of the Tibetan Word

4. First case: ming tsam

5. La don particles

6. La don particles—Notes

7. Originative case

8. Verbs

9. Verbs—Notes

10. Syntactic particles

by Stefan J. E.

• Chapter overview: Tibetan Grammar - Syntactic particles

Continuative particle, ལྷག་བཅས་ཀྱི་སྒྲ་

Spelling

last letter of the word	particle	example: word with particle
ན་, ར་, ལ་, ས་, དྲག་	ཏེ༌	བྱོན་ཏེ། གུར་ཏེ། འཁྲུལ་ཏེ། བྱེས་ཏེ། ཕྱིནད་ཏེ།
ད་	དེ༌	འཐད་དེ།
ག་, ང་, བ་, མ་, འ་; "no postfix letter" མཐའ་མེད་	སྟེ༌	དག་སྟེ། བཟང་སྟེ། བཏབ་སྟེ། སྒོམ་སྟེ། འདའ་སྟེ། སྐྱེ་སྟེ།

Junction

• Tibetan grammatical term: མཚམས་སྦྱོར་འདྲེན་པ་

Temporal progress with causal relation

• Tibetan grammatical term: བྱེད་པས་བྱ་བ་དུས་རིམ་ཅན་དུ་འདྲེན་པ་

to see v.t.(!) ཐ་མི་དད་པ་(!) མཐོང་བ།  མཐོང་བ།  མཐོང་བ།  past pres. fut. imp.

to look v.t. ཐ་དད་པ་ བལྟས་པ།  ལྟ་བ།  བལྟ་བ།  ལྟོས། past pres. fut. imp.

མིག་གིས་བལྟས་ཏེ་གཟུགས་མཐོང༌།

eyes       looked      form     saw

[He] looked with [his] eyes and [then] saw the form.

to strike, offer v.t. ཐ་དད་པ་ བཏབ་པ།  འདེབས་པ།  གདབ་པ།  ཐོབ། past pres. fut. imp.

གདམས་ངག་བཏབ་སྟེ་སེམས་ལ་ཕན།

oral instruction (verbalizer) mind benefit

Oral instructions were given and the mind was benefited.

Temporal progress

• Tibetan grammatical term: བྱ་བ་གཉིས་དུས་རིམ་ཅན་དུ་འདྲེན་པ་

to gather v.i. ཐ་མི་དད་པ་ ཚོགས་པ།  ཚོགས་པ།  ཚོགས་པ།  past pres. fut. imp.

to listen v.t. ཐ་དད་པ་ མཉན་པ།  ཉན་པ།  མཉན་པ།  ཉོན། past pres. fut. imp.

སློབ་གྲྭ་ཚོགས་ཏེ་ཆོས་ཉན།

school gathered Dharma listen

The school gathered and listened to the Dharma.

to cut v.t. ཐ་དད་པ་ བཅད་པ།  གཅོད་པ།  གཅད་པ།  ཆོད། past pres. fut. imp.

ཤིང་བཅད་དེ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད།

wood cut    study     do

studying after having cut the wood

བླ་མ་གྲུབ་པ་ ཐོབ་སྟེ་ སོང༌།

lama siddhis attained went

The lama attained siddhis and left.

Simultaneity

• Tibetan grammatical term: བྱ་བ་གཉིས་དུས་གཅིག་ཅར་འདྲེན་པ་

Temporal simultaneity

ཁ་གདམས་ཏེ་མིག་བགྲད།

mouth open  eyes open wide

mouth open and eyes wide open

to meditate v.t. ཐ་དད་པ་ བསྒོམས་པ།  སྒོམ་པ།  བསྒོམ་པ།  སྒོམས། past pres. fut. imp.

to cook v.t. ཐ་དད་པ་ བཙོས་པ།  འཚོད་པ།  བཙོ་བ།  ཚོས། past pres. fut. imp.

མི་ལས་བསྒོམས་ཏེ་སྲིང་མོས་ཟྭ་བཙོས།

Mila   meditating  sister  nettle cooked

While Mila was meditating, his sister cooked nettles.

General simultaneity, coordination

བྲམ་ཟེ་དེའི་ཆུང་མ་ལ་བུ་ཕོ་ནི་མེད་ཀྱི། བུ་མོ་བདུན་ཡོད་དེ། རབ་ཏུ་དབུལ་ཕོངས་སོ།།

Brahmin    wife       son  not have  daughters seven have  extremely  poor

While that Brahmins wife did not have [a] son, [she] had seven daughters [and] was very poor.

Clauses with contradictory meaning

• This could be viewed as a particularity of section Simultaneity

to see v.t.(!) ཐ་མི་དད་པ་(!) མཐོང་བ།  མཐོང་བ།  མཐོང་བ།  past pres. fut. imp.

ཁྱོད་ཀྱིས་ཕྱོགས་གཅིག་མཐོང་སྟེ་གཉིས་ཀ་མི་མཐོང༌།

you        side      one   see          both    not see

You see one side, but [you] do not see both.

ལར་མི་ང་རང་ངན་ཏེ་བླ་མ་བཟང་།

generally person myself bad lama good

In general, even though I' m bad, [my] Lama is good. (ལར་མི་ང་རང་ངན་lit.: ...even though the person [who is me] myself is bad...)

to understand v.t.(!) ཐ་མི་དད་པ་(!) རིག་པ།  རིག་པ།  རིག་པ།  past pres. fut. imp.

་་་དེ་ནི་བསམ་པའི་ལས་ཡིན་ཏེ། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ།

that    hought  actions is         body   speech   action   know    auxiliary

Even though that are actions [motivated by] thoughts, [they] are to be understood as actions of body and speech.

Clarification

• Tibetan grammatical term: དམ་བཅའ་འདྲེན་པ་

Here the continuative particle stands after a word, term, topic, statement or sentence introducing a clarification, explanation, definition, reason, examples, metaphor or supporting quote.

Divisions

• Tibetan grammatical term: དབྱེ་བ་འདྲེན་པ་

Listing of divisions, subdivisions, lists or specifics

དཀོན་མཆོག་གསུམ་སྟེ། སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག ཆོས་དཀོན་མཆོག དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མོ།།

jewel        three              Buddha          jewel        Dharma   jewel          Sangha        jewel          three

The three jewels: the jewel of the Buddha, the jewel of the Dharma [and] the jewel of the Sangha, [those] three.

Listing with a summarizing statement at the end

་་་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་བསྒོམས་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། སྡོམ་ནི། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང༌།

samsara    shortcomings  meditation  explain  auxiliary  summary     conditioning  suffering

འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། གསུམ་གྱིས་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་བསྡུས།

change       suffering             suffering       suffering            three           samsara    shortcomings subsumed

To explain the meditation about the shortcomings of samsara, the summary: the suffering of conditioning, the suffering of change and the suffering of suffering , by [these] three the shortcomings of samsara are summarized.

Giving a conclusion

་་་སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་སྔོན་པོ་ཁ་དོག་གཅིག་པ་རྣམས་ཏེ་འདི་རྣམས་ཀྱང་གཟུགས་སུ་བསྡུ་བའི་ཆེད་དུ་བཤད་དོ།།

above       sky        blue colour    same      plural       these     also    form        include           taught

...and the uniformly coloured blue sky, these ones are taught [here] in order to be include in [the category of] form.

Syllogism, reason, proof

• Tibetan grammatical term: གཏན་ཚིགས་འདྲེན་པ་
  

སྒྲ་མི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། བྱས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།

sound impermanent  is   produced is  because

Sound is impermanent, because [it] is produced.

to accomplish v.t. ཐ་དད་པ་ བསྒྲུབས་པ།  སྒྲུབ་པ།  བསྒྲུབ་པ།  སྒྲུབས། past pres. fut. imp.

མི་འདི་ནི་བཟང་པོ་སྟེ། རྟག་ཏུ་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར།

human this good       always other    aim accomplish because

This person is [a] good [person], because [he] always accomplishes the benefit of others.

Definition, etymology, explanation of a term

• Tibetan grammatical term: ངེས་ཚིག་འདྲེན་པ།
  

དཀོན་མཆོག་སྟེ། འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ཤིན་ཏུ་དཀོན་ཞིང་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པས་སོ།

rare supreme (jewel) world this extremely rare supreme became

Because it is extremely rare and supreme in this world, (it is called) jewel (rare and supreme).

to know v.t.(!) ཐ་མི་དད་པ་ མཁྱེན་པ།  མཁྱེན་པ།  མཁྱེན་པ།  མཁྱེན། past pres. fut. imp.

ཀུན་མཁྱེན་ཏེ་ཤེས་བྱའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སོ།

omniscient knowable phenomena all   know

Because of knowing all knowable phenomena, [it is called] omniscient (all knowing).

Extensive explanation

• Tibetan grammatical term: རྒྱས་བཤད་འདྲེན་པ་

ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་ཟག་བཅས་ཡིན་ཏེ་ཟག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་ལ་་་་་

skandha five defilement having is defilement  kleshas   is   while

the five skandhas are defiled; defilements are kleshas...

Coordination

གསུམ་གྱིས་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་བསྡུས། ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟརསྡུག་བསྔལ་གསུམ་པོ་དེ།་་་་་

three       samsara    shortcomings subsumed [so saying]  that like suffering those three that

"...by these three the shortcomings of samsara are subsumed." [it is said]; those three sufferings, [stated] like that

Before quotation

དེ་གཉིས་ཀ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་མི་བྱ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ།་་་་་

these both  also     bodhisattva         not do    as it is said

Also in these two the bodhisattva does not engage. As it is said:"...".

Before set of adjectives, adjective phrases

ཡུལ་དེ་ན་བྲམ་ཟེ་དབྱིག་པ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་འདུག་སྟེ། རབ་ཏུ་དབུལ་འཕོངས་པ། བཟའ་བ་དང་བགོ་བ་མེད་པ་ཞིག་གོ།

land that Brahmin  Yig-pa-can    called  stayed     extremely  poor               food          cloths   not have a

In that land lived [a] Brahmin, called Yigpacan. [He] was extremely poor and did not have food or clothes.

Simile, metaphor

སྙིང་པོ་བཟུང་ནས་ཕྱིས་ནི་འདོར་འགྱུར་ཏེ། སྨིན་པའི་ཨ་མྲའི་འབྲས་བུའི་རུས་པ་ལྟར།

essence seized   after    discard   auxiliary  ripened  mango   fruit      bone  like

After [you] have taken hold of [his] essence (wealth), [you] will discard [him], like the kernel of a ripe mango.

Explanation of words or parts of a root-text

to occur v.i. ཐ་མི་དད་པ་ བྱུང་བ།  འབྱུང་བ།  འབྱུང་བ།  past pres. fut. imp.

རྨད་ཅིག་སྟེ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་

marvelous a marvelous to occur a

a marvel, a [think that] marvelously occured

Other usages, which are not included in the former

• Tibetan grammatical term: ལྷག་མ་གཞན་འདྲེན་ ༼དེ་དག་ཏུ་མ་འཐུས་པ་ལྷག་མ་ཡོད་ཙམ་སྟོན་པ་༽
  

to be full v.i. ཐ་མི་དད་པ་ གང་བ།  གང་བ།  གང་བ།  past pres. fut. imp.

ཤར་ཕྱོགས་ན་མདོ་སྟོད་དེ། དེ་ན་ཁམས་པ་དཔའ་བོས་གང༌།

east direction Kham/Amdo there Khampa heroes be full

In the East is the Kham-Amdo region. That [region] is filled with Khampa heroes.

ཤིང་ལ་བྱ་གནས་ཏེ་སྤྲེའུ་ཡང་གནས།

tree    bird  stay  monkey also  stay

Birds stay in trees [and] monkeys stay in trees too.

ཤར་གྱི་ཕྱོགས་སུ་རྒྱ་མཚོ་སྟེ། དེ་བཞིན་ནུབ་ཕྱོགས་རི་ཆེན་ནོ།།

east direction      ocean     that like west direction mountain big

In the East is the ocean; likewise there are big mountains in the west.

དེ་ནི་མི་སྟེ། འདི་ནི་ཁྱི།

that human  this    dog

That is a human [and] this is a dog.