Sixteen kinds of emptiness 十六空
於 2022年8月7日 (日) 18:00 由 SSTC Serena（對話 | 貢獻） 所做的修訂
Sixteen kinds of emptiness, or shunyata (Skt. ṣoḍaśaśūnyatā; Tib. སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་, tongnyi chudruk; Wyl. stong nyid bcu drug), which are mentioned in Chandrakirti's Madhyamakavatara:
（一）內空（二）外空（三）內外空（四）空空（五）大空（六）勝義空（七）有為空（八）無為空（九）畢竟空（十）無際空（十一）散空（十二）本性空（十三）自性空（十四）一切法空（十五）無性空（十六）無性自性空。見般若經四百八十三。
- emptiness of the outer (Tib. ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་, chi tongpa nyi; Wyl. phyi stong pa nyid)
- emptiness of the inner (Tib. ནང་སྟོང་པ་ཉིད་, nang tongpa nyi; Wyl. nang stong pa nyid)
- emptiness of the outer and inner (Tib. ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་, chi nang tongpa nyi; Wyl. phyi nang stong pa nyid)
- great emptiness (Tib. ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་, chenpo tongpa nyi; Wyl. chen po stong pa nyid)
- emptiness of the beginningless and endless (Tib. ཐོག་མ་དང་མཐའ་མ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་, tokma dang tama mepe tongpa nyi; Wyl. thog ma dang mtha' ma med pa'i stong pa nyid)
- emptiness of the conditioned (Tib. འདུས་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་, dü je tongpa nyi; Wyl. 'dus byas stong pa nyid)
- emptiness of the unconditioned (Tib. འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་, dü mache tongpa nyi; Wyl. 'dus ma byas stong pa nyid )
- emptiness of emptiness (Tib. སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་, tongpa nyi tongpa nyi; Wyl. stong pa nyid stong pa nyid)
- emptiness beyond extremes (Tib. མཐའ་ལས་འདས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་, tale depe tongpa nyi; Wyl. mtha' las 'das pa'i stong pa nyid)
- natural emptiness (Tib. རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་, rangshin tongpa nyi; Wyl. rang bzhin stong pa nyid)
- emptiness of the unobserved (Tib. མཚན་ཉིད་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་, tsennyi mepe tongpa nyi; Wyl. mtshan nyid med pa'i stong pa nyid)
- ultimate emptiness (Tib. ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་, ngowo nyi tongpa nyi; Wyl. ngo bo nyid stong pa nyid)
- emptiness of the indispensable (Tib. དོར་བ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་, dorwa mepe tongpa nyi; Wyl. dor ba med pa'i stong pa nyid)
- emptiness of the essential nature of non-entities (Tib. དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་, ngöpo mepe ngowo nyi tongpa nyi; Wyl. dngos po med pa'i ngo bo nyid stong pa nyid)
- emptiness of all phenomena (Tib. ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་, chö tamche tongpa nyi; Wyl. chos thams cad stong pa nyid)
- emptiness of specific characteristics (Tib. མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་, tsen nyi tongpa nyi; Wyl. mtshan nyid stong pa nyid)
